نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرهنگ مظفر ¹
• مصطفی بهزادفر ²
• ساجد راست بین ³

¹ دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

² استاد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

³ دانشجوی دکتری، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

فرآیند بازآفرینی بافت تاریخی، درپی ایجاد توسعه پایدار در جمیع ابعاد کالبدی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی بافت است و از این ­رو، تجدید حیات اجتماعی و اقتصادی به عنوان مهمترین اصول مورد تأکید فرآیند بازآفرینی مطرح می ­باشد. در این خصوص، نحوه مداخله در عرصه­ های همگانی در جهت تجدید حیات کالبدی، اجتماعی و اقتصادی بافت تاریخی در راستای تحقق اهداف بازآفرینی، تبدیل به چالش اصلی امروز دانش مرمت شهری شده است. در راستای پاسخ به این چالش، پژوهش­ های متأخر در حوزه برنامه ­ریزی و طراحی شهری، بر ضرورت تحلیل جریان‌های حرکتی در بافت ­های شهری در جهت تبیین میزان بهره­ گیری شهروندان از کیفیت­ های محیطی و نقش توزیع متناسب جریان پیاده در اجتماع‌پذیری، تقویت سرمایه­ های اجتماعی و رشد اقتصاد محلی بافت­ های شهری صحه می­ گذارد. بنابراین، در این پژوهش در راستای بازآفرینی بافت تاریخی و با تمرکز بر عرصه ­های همگانی و فضاهای شهری بافت، موضوع تحلیل تقاضای جریان پیاده مورد بررسی قرار می­ گیرد تا بتوان بر اساس نتایج حاصل از این تحلیل، به ارزیابی طرح ­های پیشنهادی و ارائه راهکارهای کارامد جهت توزیع متناسب جریان پیاده در بافت تاریخی نائل شد. تحقق این هدف عملیاتی، اولاً، منجر به افزایش میزان بهره­ گیری شهروندان (عابران) از ارتقای کیفیت­ های محیطی در نتیجه اجرای طرح ­های مرمتی به عنوان پروژه­ های محرک توسعه خواهد شد و بنابراین سرزندگی بافت، اجتماع­ پذیری فضاهای شهری و زمینه­ های ارتقای سرمایه ­های اجتماعی در جهت حفظ ساکنان و بومیان و تجدید حیات اجتماعی بافت را پی خواهد داشت و ثانیاً، توزیع متناسب با ظرفیت جریان پیاده در بافت منجر به توزیع متناسب فرصت­ های اقتصادی شده و رشد اقتصاد محلی و تجدید حیات اقتصادی بافت را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، در این پژوهش، برآورد تقاضا به عنوان نخستین مرحله از مطالعات جامع ­نگر جریان پیاده به عنوان هدف عملیاتی مطرح است که برآورد حاصل، پایه و اساس توزیع متناسب جریان پیاده در بافت بوده و زمینه­ های تحقق تجدید حیات اقتصادی و اجتماعی و درنتیجه بازآفرینی بافت تاریخی به عنوان هدف غایی را موجب می­ گردد. این پژوهش، از نقطه نظر هدف، تحقیق کاربردی و از نقطه نظر روش، تحقیق همبستگی می ­باشد و شاخص ­های مورد پژوهش به عنوان متغیرهای مستقل، بر اساس بررسی مبانی و پیشینه تحقیق، حاصل شده است. بخشی از بافت تاریخی- فرهنگی شهر تهران به عنوان نمونه موردی جهت انجام فرآیند پیشنهادی در این پژوهش، انتخاب شده که علاوه بر ارزیابی نقشه ­های محدوده، با توزیع پرسش­نامه، داده ­های اولیه جهت مدل­سازی فراهم گردیده است و درنهایت، از رگرسیون گام به گام جهت تبیین روابط مابین متغیرهای وابسته و مستقل و برآورد تقاضای جریان پیاده به تفکیک اهداف مختلف سفر پیاده استفاده شده است. نتایج حاصل از رگرسیون، از نقظه نظر معناداری کل فرآیند حاکم بر رگرسیون و معناداری هر یک از متغیرهای مستقل، مورد آزمون قرار گرفته و در نهایت، روابط پیشنهادی جهت برآورد تقاضای جریان پیاده، ارائه شده است. مبتنی بر روابط کمی حاصل از رگرسیون و بر اساس پیشنهادات طرح تفصیلی مصوب محدوده، مشخص گردیده است که پیشنهادات طرح تفصیلی در راستای توزیع متناسب جریان پیاده، کارامد نخواهد بود و درنتیجه بازبینی ­های اساسی در پیشنهادات طرح تفصیلی به عنوان طرح فرادست، جهت تجدید حیات اقتصادی و اجتماعی و درنتیجه تحقق اهداف بازآفرینی بافت مورد مطالعه، لازم است. بنابراین فرآیند پیشنهادی می ­تواند در راستای اثرسنجی و غنای طرح ­های بازآفرینی بافت ­های تاریخی بسیار موثر و کارامد باشد.

کلیدواژه‌ها

• بافت تاریخی
• تجدید حیات اجتماعی و اقتصادی
• بازآفرینی
• برآورد تقاضای پیاده
• رگرسیون

عنوان مقاله [English]

Demand for Pedestrian Flow Analysis, an Undeniable Necessity in the Planning of the Regeneration of Historical Contexts

نویسندگان [English]

• Farhangh Mozafar ¹
• Mostafa Behzadfar ²
• Sajed Rastbin ³

¹ Associate Professor, School of Architecture and Environmental Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran

² Professor, School of Architecture and Environmental Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran

³ PhD Student, Faculty of Conservation & Restoration , Art University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Historic district regeneration process searches for sustainable physical, socio-cultural and economic development and therefore, its main principle is socio-economic revitalization. In this regard, intervention method in public spaces to gain socio-economic revitalization of historic district in compliance with realization of regeneration goals, has become the main challenge of modern urban regeneration knowledge. To answer this challenge, recent academic literature in the field of urban planning and design confirms the necessity of pedestrian flow analysis in urban districts to explain how much citizens benefit from environmental qualities, and also the role of appropriate flow distribution in socialization, reinforcing social capital and local economic growth of urban districts. Therefore, in this research, in compliance with historic district regeneration with focus on public urban spaces, the subject of pedestrian flow demand analysis is considered to assess the status-quo plans and also suggest efficient solutions for proper pedestrian flows distribution in historic district, by using the given results. Realizing this operative goal, firstly increases the amount of environmental qualities citizens benefit from, due to the implementation of regenerating plans. This results in the improvement of the district’s vitality, sociality of urban spaces, and reinforcement of social capital to retain local citizens. Secondly, correct pedestrian flow distribution in districts would lead to appropriate distribution of economic opportunities and hence create local economic growth and revitalization of the district’s economy. Therefore, in this research estimating pedestrian trip demand function, as the first step in the comprehensive study of pedestrian flow, is considered as an operative goal and which is a basis for appropriate pedestrian flow distribution in districts. This triggers the realization of socio-economic revitalization of districts and results in the regeneration of the district as the ultimate goal. This research, in terms of goal, is an applied research and in terms of method, is a correlation research. Researched indexes, as independent variables, are based on literature review. A part of the historic district of Tehran is selected as the case study of the proposed process, and as well as assessing the district maps, the raw data for modeling is gathered by using questionnaires. Finally, step by step regression is used to explain the relationship between independent and dependent variables, and also to estimate pedestrian trip demand with regards to demand goals. The results of regression, are tested in terms of meaningfulness of the whole regression and also every independent variable, and finally, the proposed relations to estimate pedestrian flow demand are provided. Based on quantitative relations given by regression and also suggestions of the legitimate elaborate plan of the district, it is determined that the suggestions of this detailed plan for the appropriate distribution of pedestrian flow, is not effective. Consequently, major reviews in the plan suggestions, as an upper-hand plan, is required in order to revitalize socio-economic life and achieve the regeneration goals of the studied district. Therefore, the proposed process could be highly effective and efficient in assessing and enriching the historic districts’ regeneration plans.

کلیدواژه‌ها [English]

• Historic District
• Social and Economic Revitalization
• Regeneration
• Pedestrian Demand Estimation
• Regression