انسان در طول دوره زندگی و درهمه حال نیاز به ارتباط با محیط اطراف خود و انسان‌های دیگر دارد. دامنه این ارتباط درمیان سه عرصه عمومی(خیابان)، میانه و خصوصی(خانه) گسترده شده است. عرصه میانه به مثابه فضای انتقال میان خانه و خیابان است که در محدودههای مسکونی، اتصال دهنده دو عرصه عمومی و خصوصی میباشد، به طوری که از مرز هر خانه در واحدهای مسکونی آغاز شده و تا محله و اتصال به فضای عمومی شهر گسترده می‌شود. امروزه به دلیل محدودیت‌های زندگی آپارتمانی، از جمله افزایش تراکم واحدهای مسکونی، فضاهای هر واحد مسکونی تقلیل پیدا کرده و عرصههای واسطی که به‌عنوان حلقه ارتباط دهنده درون و بیرون محسوب می‌شوند مبهم بوده و یا به فراموشی سپرده شده‌اند. این پژوهش با مطالعات کتابخانه‌ای و به روش کیفی درصدد بررسی عرصه میانه و کیفیت آن در مقیاس مسکن آپارتمانی است. از این رو ابتدا براساس ادبیات موضوع به بیان لزوم وجود عرصه میانه در عرصههای زیستی، اهمیت و تأثیر آن بر شکلگیری روابط فضایی و اجتماعی ساکنین واحدهای مسکونی پرداخته می‌شود. در ادامه مقایسه محدوده عرصه میانهی خانههای سنتی و خانههای حیاط دار با الگوی رایج در آپارتمانهای مسکونی نشان میدهد، محدوده عرصه میانه در مسکن آپارتمانی از پیوستگی لازم برخوردار نیست. از این رو عرصه میانه در سه بخش «رسش به آپارتمان»، «رسش به هر خانه» و «درون هر خانه» بازتعریف شده است. بازتعریف این بخشها به همراه ارائه راهکارها نشان میدهد، پیوستگی فضایی و اجتماعی عرصه میانه موجب کاهش «خوی خیابانی» افراد و افزایش آرامش روانی در لحظه ورود به خانه خواهد شد. در واقع پیوند با حیاط اصلی،ایجاد فضاهای پویا و مرتبط با بیرون در دسترسی طبقات (کوچه‌ای در ارتفاع) و الگوی حیاط میانی موجب پیوند فضایی، بصری و اجتماعی با درون خانه و بالعکس خواهد شد.
آلتمن، اروین (1382). محیط و رفتار اجتماعی، خلوت، فضای شخصی، قلمرو، ازدحام. ترجمه: علی نمازیان، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
اشعری، زهره (1390). نقش فراموش شده حیاط، مجله معماری و فرهنگ، جلد 48، صص. 74-80.
الکساندر، کریستوفر (1381). معماری و راز جاودانگی راه بیزمان ساختن ترجمه: مهرداد قیومی بیدهندی با مقدمه دکتر مهدی حجت، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
ساسانی، مژگان؛ عینیفر، علیرضا و ذبیحی، حسین (1395). تحلیل رابطه بین کیفیت فضای میانی و کیفیتهای انسانی - محیطی، مورد پژوهی: مجتمعهای مسکونی شهر شیراز، نشریه هنرهای زیبا، 21، صص. 69-80.
شایگان، داریوش (1381). افسونزدگی جدید: هویت چهل تکه و تفکر بسیار، ترجمه: فاطمه ولیانی. تهران، نشر فروزان روز. چاپ سوم.
عینیفر، علیرضا (1379). عوامل انسانی - محیطی مؤثر در طراحی مجموعههای مسکونی، نشریه هنرهای زیبا، 8، صص. 109- 117.
عینیفر، علیرضا و علینیای مطلق، ایوب (1393). تبیین مفهوم بیرون و درون در فضاهای مابین مسکن آپارتمانی، نشریه هنرهای زیبا، 19، صص. 55- 66.
عینیفر، علیرضا و آقالطیفی، آزاده (1390). مفهوم قلمرو در مجموعههای مسکونی، مطالعه مقایسهای دو مجموعه مسکونی در سطح و در ارتفاع در تهران، نشریه هنرهای زیبا 47، صص. 17- 28.
قاسمی اصفهانی، مروارید (1383). اهل کجا هستیم؟ (هویت بخشی به بافتهای مسکونی). تهران: انتشارات روزنه.
گل، یان (1387). زندگی در فضای میان ساختمانها، ترجمه: شیما شصتی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
لنگ، جان (1386). آفرینش نظریه معماری، ترجمه: علیرضا عینیفر، تهران: دانشگاه تهران.
مایس، پی یر فن (1384). عناصر معماری از صورت تا مکان، ترجمه: فرزین فردانش. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
مدنی، رامین (1387). مسکن حداقل در اکوسیستم سکونت، بر مبنای جبرانسازی در عرصه میانه، پایان‌نامه دکتری معماری، دانشگاه شهید بهشتی.
مدنی، رامین و شفایی، مینو (1392). راهکارهای طراحی عرصه میانه با رویکرد جبرانسازی مسکن حداقل در ایران. معماری و شهرسازی آرمانشهر، 11، صص. 153-165
مدنیپور، علی (1387). فضاهای عمومی و خصوصی شهر، ترجمه: فرشاد نوریان، تهران: انتشارات پردازش و برنامهریزی شهری.
منصوری، علی (1389). حجاب و پوشیدگی در شهرسازی ایرانی - اسلامی نمونه پژوهش میدانی: بافت قدیم شهر شیراز، مسکن و محیط روستا، 132، صص. 38-49.
نحوی، نوید (1391). شناخت حریم و بررسی کیفیت ظهور آن در معماری ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان.
هرتزبرگر، هرمن (1388). درسهایی برای دانشجویان معماری، ترجمه: بهمن میرهاشمی و بهروز خبازبهشتی. تهران: آراد.
ابتدای صفحه