نویسندگان
1 پژوهشکده نظر
2 دانشگاه شیراز
3 دانشگاه علم و صنعت
چکیده
در ایران با آغاز بکار دولت نهم و اعمال سیاست های توسعه مسکن اجتماعی، موضوع مسکن مهر در دستور کار قرار گرفت. با توجّه به سابقه بی مسکنی و بدمسکنی ساکنان مسکن مهر، این پژوهش به دنبال تحلیل رضایت نسبی یا به عبارتی رضایت کاذب شهروندان ساکن در واحدهای مسکن مهر، با وجود اطلاع از مشکلات و محدودیتهای محیط است. از اینرو فرضیه اصلی این پژوهش در قالب این گزاره خلاصه شده است که «به نظر میرسد ساکنان مسکن مهر علیرغم آگاهی از وجود مشکلات و محدودیت های موجود، در مجموع از سکونت در مسکن مهر رضایت دارند.» به منظور تحقیق در صحت فرضیه، ابتدا با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، شاخص ها و مؤلفه های عینی رضایت از محیط مسکونی و گویه های متناظر با هر مؤلفه استخراج گردیدند که عبارتند از: امنیت، تأسیسات و تجهیزات، شبکه معابر و پارکینگ، بهداشت محیط، پلان واحد مسکونی، روابط همسایگی، خوانایی، اجتماع پذیری، مبلمان شهری، بافت اجتماعی، هزینه خرید واحد مسکونی، ترکیب نما و بلوک های ساختمانی، چشمانداز و فضای سبز. در ادامه مسکن مهر قم به عنوان مطالعه موردی انتخاب و پس از تحلیل ویژگی های اولیه سایت مذکور، پرسشنامهای جهت سنجش میزان رضایت ساکنان (عمدتاً در طیف لیکرت) تنظیم شد. روایی این پرسشنامه از سوی متخصصان تایید و پایایی آن با آلفای کرونباخ 80/0 تصدیق شد. حجم نمونه این پژوهش (بر اساس فرمول کوکران) 237 نفر از سرپرستان خانواده های ساکن مسکن مهر قم بوده اند. دادههای جمعآوری شده با کمک نرمافزارهای Excelو SPSSو آزمونهای میانگین تک نمونهایTو فریدمن تحلیل و نتایج آن در زمینه شاخصهای تأثیرگذار بر رضایت ساکنان تشریح گردیده است. ذکر این نکته لازم است که برآیند تحلیل و ارزیابی مجموع شاخصها و گویهها در سنجش رضایت ساکنان نشاندهنده درستی فرضیه اصلی پژوهش بوده است. همچنین پژوهش حاضر با جمع بندی نتایج، پیشنهادهایی جهت ارتقای میزان رضایت ساکنان مسکن مهر و رفع کمبودهایی مانند حمل و نقل عمومی، محوطهسازی و غیره ارائه میدهد.
کلیدواژهها
ارجمندنیا، اصغر (1373). برنامهریزی توسعه مراکز اسکان روستایی، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، زمستان 73، شماره ویژه زمستان.
اجزاشکوهی، محمد و ارفعی، جواد (1394). بررسی میزان رضایتمندی ساکنان از مسکن مهر شهر بجستان، پژوهش و برنامهریزی شهری، شماره22.
اطهاری، کمال (1387). گونهشناسی مسکن اجتماعی، سیاستهای توسعه مسکن در ایران (سیزدهمین همایش) وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.
اهری، زهرا (1373). تجربة مسکن اجتماعی در کشورهای دیگر، جنبة قابلبررسی در شرایط ایرانی، مجموعه مقالات اولین سمینار سیاستهای توسعۀ مسکن در ایران، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان ملی زمین و مسکن.
اهری، زهرا و امینیجدید، شهلا (1375). تجارب کشورهای مختلف در تأمین مسکن، انتشارات سازمان ملی زمین و مسکن، تهران.
ایمان، محمدتقی و کاوه، مهدی (1391). سنجش میزان رضایت از زندگی در میان ساکنان مسکن مهر فولادشهر اصفهان، نشریه مطالعات جامعهشناختی شهری، دوره 2، شماره 5.
اینانلو، علی (1380). برنامهریزی مسکن تحلیلی بر عرضه و تقاضای مسکن در شمال شهر قزوین، دانشکده علوم انسانی؛ دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
پروزن، ادریس و کریمی، احمد (1389). ارزیابی سیاستهای مسکن گروههای کم درآمد شهری (نمونه موردی: شهر مهاباد)، سومین همایش ملی جغرافیا و رویکرد علمی به توسعه پایدار پیرانشهر.
پورمحمدی، محمدرضا (1379)، برنامهریزی مسکن، انتشارات سمت، تهران.
جهانی، محمود (1387). مسکن مهر، رویکردنوین درتأمین مسکن گروههای کم درآمد، سیاستهای توسعه مسکن در ایران، (سیزدهمین همایش) وزارت مسکن و شهرسازی.
داودپور، زهره و ابراهیمزاده، محمدباقر (1390). بررسی سابقه تاریخی مشکل مسکن و برنامههای بخش مسکن در ایران، فصلنامه علمی-آموزشی-پژوهشی فهم و تعاون، دانشگاه جامع علمی و کاربردی، زمستان 1390.
درودی، محمدرضا؛ جهانشاهلو، لعلا و شهریاری، سیدکمالالدین (1393). سنجش میزان رضایتمندی ساکنین مسکن مهر با رویکرد مدیریت شهری (مطالعه موردی: مجتمع بوستان شهر جدید هشتگرد)، نشریه اقتصاد و مدیریت شهری، دوره 3، شماره 9
دلالپور محمدی، محمدرضا (1379). برنامهریزی مسکن»، انتشارات سمت، تهران.
رضویان، محمدتقی (1381). برنامهریزی کاربری اراضی، انتشارات منشی، تهران.
رفیعیان، مجتبی؛ مسعودیراد، ماندانا؛ رضایی، مریم و مسعودیراد، مونا (1393). سنجش میزان رضایتمندی ساکنان از کیفیت سکونتی مسکن مهر مورد شناسی: مهرشهر زاهدان، نشریه جغرافیا و آمایش شهری – منطقهای، دوره 4، شماره 12.
حبیبی، کیومرث وکوهساری، محمدجواد (1385). توسعه کالبدی شهر سنندج (حاشیه بر علیه متن و یا رشد شهر از برون فرسودگی از درون )، اولین همایش ملی عمران شهری، دانشگاه آزاد سنندج، 29- 30 آذر 1385.
شکرگزار، اصغر (1386). توسعه مسکن شهری در ایران، انتشارات حق شناس، رشت.
عبدی، محمدعلی (1387). ارزیابی میزان تحققپذیری اهداف سیاست مسکن استیجاری در ایران (موردی: استان تهران)، سیاستهای توسعه مسکن در ایران (سیزدهمین همایش) وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.
مخبر، عباس (1363)، ابعاد اجتماعی مسکن، سازمان برنامه و بودجه، تهران.
ملکی، سعید؛ حسینی، سیدرضا؛ ویسی، الهام و مختاری، صادق (1394). سنجش رضایتمندی شهروندان از کیفیت سکونتی طرح مسکن مهر مطالعه موردی: شیرین شهر اهواز، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، دوره 6، شماره 23.
هیات وزیران، (1388). آییننامه اجرایی قانون سامّاندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن. قابل دسترس در وبسایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی http://rc.majlis.ir/fa/law/show/135262