معماری و شهرسازی ایران(JIAU)

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

اخبار و اعلانات

فرایند پذیرش مقالات

هزینه انتشار مقالات

فرایند داوری مقالات

معیارهای مرکزیت جهت تحلیل چیدمان عملکردی فضا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران.

2 دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

3 استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران.

4 استادیار، دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران

چکیده

با پیدایش نظریة نحوفضا در معماری، امکان تبدیل پلانهای معماری به گراف به وجود آمد و به دنبال آن تئوری گراف به عنوان یکی از اصلی ترین روش ها جهت تحلیل چیدمان فضائی مطرح شد. از ویژگی های مطرح در تئوری گراف که می تواند جهت تحلیل کمی چیدمان فضایی به کار گرفته شود، معیارهای مرکزیت است. تحلیل چیدمان فضائی می تواند کارایی یک پلان را بالا برده و باعث ایجاد ارتباطات فضائی کاراتر گردد. انجام این تحلیل قبل از ساخت امکان ارزیابی طرح را فراهم می نماید. اهمیت این موضوع در پلان های عملکردی بیشتر است. در این راستا این پژوهش به دنبال استفاده از مفاهیم موجود در معیارهای مرکزیت جهت تحلیل روابط فضایی به خصوص در پلان های عملکردی می باشد. برای این منظور یکی از عملکردی ترین کاربری ها یعنی اورژانس بیمارستان ها انتخاب گردیده است. در تحلیل پلان اورژانس باید توجه کرد که نحوة ارتباط و چیدمان حوزه ها و فضاها نقش مهمی را در عملکرد اورژانس بازی می کنند. بنابراین در این پژوهش پلان یک اورژانس که دو حوزة درمانی تحت نظر و فوریت را دارا است جهت تحلیل عملکرد این حوزه ها و فضاهای مرتبط با آنها آورده شده است. در نتیجه ابتدا فضاها و حوزه های موجود در پلان کدگذاری شده و سپس با به کارگیری نظریة نحوفضا پلان به گراف تبدیل شده است. در این راستا برای محاسبة معیارهای مرکزیت از نرم افزار سایتواسکیپ استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل نشان می دهد که به کمک برخی از معیارهای مرکزیت به خصوص معیارهای مرکزیت بینیت و نزدیکی می توان به تحلیل چیدمان حوزه ها و فضاهای مرتبط با آنها در پلان ها پرداخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Centrality Criteria for Analyzing the Functional Layout of Space

نویسندگان [English]

  • Romissa Rahmati Gavari 1
  • Mansoureh Tahbaz 2
  • Seyed Hadi Ghodousi Far 3
  • Fatemeh Zare Mirakabad 4

1 Ph.D. Candidate in Architecture, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University (South Tehran Branch), Tehran, Iran

2 Associate Professor, Department of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

3 Assistant Professor, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University (South Tehran Branch), Tehran, Iran.

4 Assistant Professor, Department of Mathematics and Computer Science, Amir Kabir University of Technology, Tehran, Iran

چکیده [English]

With the emergence of space syntax theory in architecture, the possibility of transforming architectural plans into graphs was created and then the graph theory was introduced as one of the main methods for analyzing the spatial layout. The centrality criteria is regarded as features which can be used for quantitative analysis of spatial layout. In this regard, the present research seeks to use the concepts contained in the centrality criteria for analyzing space relationships, especially in functional plans. For this purpose, the emergency department of hospitals is selected as one of the most functional applications. In order to analyze the emergency plan, it should be noted that there are some areas in which their relationship and spatial layout play a vital role in their performance. Thus, an emergency plan, which includes both the therapeutic and urgency domains, was developed in the present study in order to analyze the performance of these domains and their associated spaces. As a result, the spaces and existed domains were first encoded in the plan and then, the plan transformed into a graph by using the space syntax theory of the plan. In this regard, the Cytoscape software was used to calculate the centrality criteria. The results of the analysis indicates that using some centrality criteria, especially the criteria for the betweenness and closeness centrality, we are able to analyze the layout of the domains and their associated spaces in the plans.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Space syntax theory
  • Graph theory
  • Centrality criteria
مراجع
-       پیله‌ور، علی‌‌اصغر؛ عطایی، سینا؛ زارعی، عبدالله (1391). بررسی تأثیر میان کنش فضایی بر تعادل فضایی در ساختار شهری بجنورد با استفاده از فن نحو فضا، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 79، صص. 87- 102.
-       جعفری، بهمن؛ خانیان، مجتبی (1391). مشکل‌‌یابی طرح‌های جامع از دیدگاه رفتاری و مقایسه آن با وضع موجود به روش نحو فضا، نمونه موردی محله کبابیان شهر همدان، معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، شماره 9، صص. 285-295.
-       جمشیدی، محمود (1382). ملاحظاتی در مورد نظریۀ نحو فضا، مجله جستارهای شهرسازی، شمارۀ 6، صص. 20-25.
-       ریسمانچیان، امید (1389). برخورد روشمند در مدیریت حرکت عابر پیاده، تحلیل و مقایسه میزان دسترسی در نمونه موردی محله نظام‌آباد و یوسف آباد، ماهنامه منظر، مرکز پژوهشی هنر، معماری و شهرسازی، شماره 8، سال هشتم، صص. 36-38.
-       ریسمانچیان، امید؛ بل، سایمون (1389). شناخت کاربردی روش نحو فضا در درک پیکره‌بندی فضایی شهرها، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، شماره 43، صص. 49-56.
-       ریسمانچیان، امید؛ بل، سایمون (1390). بررسی جداافتادگی فضایی بافت‌های فرسوده در ساختار شهر تهران به روش نحو فضا، فصلنامه علمی-پژوهشی باغ نظر، مرکز پژوهشی هنر، معماری و شهرسازی نظر، شماره 17، سال هشتم، صص. 69-80.
-       ستارزاده، اصغر؛ گلینی مقدم، گلنسا؛ مؤمنی، عصمت (1395). تحلیل ساختار شبکه همکاری‌های علمی پژوهشگران حوزۀ علوم پایه پزشکی ایران در نمایه استنادی علوم در بازه زمانی 1996 تا 2013، مطالعات دانش شناسی، سال دوم، شمارۀ 6.
-       شکوهی، مهشید (1389). ارتقاء عملکردی-کالبدی گذر تاریخی هفت منبر، نامه معماری و شهرسازی، شماره سوم، صص. 57-64.
-       شهری، شقایق؛ معطر، بردیا؛ یکی‌تا، حامد؛ رادفر، نگار (1390). استاندارد برنامه‌ریزی و طراحی بیمارستان ایمن (بخش اورژانس)، تهران: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جلد ششم.
-       عباس‌زادگان، مصطفی (1381). روش نحو فضا در فرآیند طراحی شهری با نگاهی به شهر یزد، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 9، صص. 64-75.
-       عباس‌زادگان، مصطفی؛ بیدرام، رسول؛ مختارزاده، صفورا (الف 1391). نگاهی ساختاری به اصلاح شبکه معابر در بافت‌های فرسوده جهت حل مشکل نفوذپذیری و انزوای فضایی این محلات، نمونه موردی: بافت فرسوده مشهد، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 30، صص. 163-178.
-       عباس‌زادگان، مصطفی؛ مختارزاده، صفورا؛ بیدرام، رسول (ب 1391). تحلیل ارتباط میان ساختار فضایی و توسعه یافتگی محلات شهری به روش نحو فضا مطالعه موردی: شهر مشهد، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، شماره 14، صص. 43-62.
-       مداحی، مهدی؛ معماریان، غلامحسین (1395). تجزیه و تحلیل پیکره‌بندی فضایی خانه‌های بومی با رویکرد نحوفضا (نمونه موردی: شهر بشرویه)، مسکن و روستا، شمارۀ 156، صص. 49-66.
-       ملازاده، عباس؛ پسیان، وحید بارانی؛ خسروزاده، محمد (1391). کاربرد نحو فضایی در خیابان ولیعصر شهر باشت، مدیریت شهری، شماره 29، صص. 1-90.
-       میرزایی، مریم؛ عرفان‌منش، محمد‌امین (1394). تحلیل شبکه‌های اجتماعی: روشی جهت ترسیم و تحلیل شبکه‌های اشتراک دانش، نشریه علمی-تخصصی ادکا، شماره دوم، تابستان.
-       یزدانفر، عباس؛ موسوی، مهناز؛ زرگر دقیق، هانیه (1388). تحلیل ساختار فضایی شهر تبریز در محدوده بارو با استفاده از تکنیک اسپیس سینتکس، ماهنامه بین‌المللی راه و ساختمان، سال هفتم، شمارۀ 67، صص. 58-67.
-       Batty M. (2004b). Distance in Space Syntax, Working, Paper 80, CASA, UCL, London, Available on: www.casa.ucl. ac.uk.
-       Bavelas A. (1948). A mathematical model for group structures, Human Organization, Vol. 7, No. 3, pp. 16-30.
-       Bavelas A. (1950). Communication patterns in task -oriented groups, Journal of the Acoustical Society of America, Vol. 22, No. 6, pp. 725-730.
-       Bavelas A., Barrett D. (1951). An experimental approach to organizational communication, Personnel, Vol. 27, pp. 366-371.
-       Beauchamp MA. (1965). An improved index of centrality, Behavioral Science, Vol. 10, No. 2, pp. 161-163.
-       Borgatti P. (2007). Centrality and network flow, Social Network Flow, Social Networks, Vol. 27, pp. 55-71.
-       Chías P., Abad T. (2017a). Topology for health care facilities’ design, XY Digitale, Vol. 3, pp. 156–169.
-       Chías P., Abad T., García-Rosales G. (2019). New graphic tools for hospital’s spatial analysis and design, Graphic Imprints, pp. 1283-1292.
-       Cooper CHV (2015). Spatial localization of closeness and betweenness measures: A self-contradictory but useful form of network analysis, International Journal of Geographical Information Science, Vol. 29, No. 8, pp. 1293–1309.
-        Eastman C. (1971). GSP: A system for computer assisted space planning, In: DAC ‘71 Proceedings of the 8th Design Automation Workshop.
-        Eastman C. (1973). Automated space planning, Artificial Intelligence, Vol. 4, pp. 41-64.
-        Freeman L. (1977). A set of measures of centrality based upon betweenness, Sociometry, Vol. 40, pp. 35-41.
-       Freeman L. (1978). Centrality in social networks conceptual clarification, Social Networks, Vol. 1, No. 3, pp. 215-239.
-       Hart RA., Moore GT. (1973). The development of spatial cognition: A review, Place and Perception Report 7, Department of Geography, Clark University.
-       Hiller B., Hanson J. (1984). The social logical of space, Cambridge University Press, New York.
-       Hillier B., Penn A., Hanson J., Grajews kiT, Xu J. (1993), Natural movement: Or, configuration and attraction in urban pedestrian movement, Environment and Planning B: Planning and Design, Vol. 20, No. 1, pp. 29-66.
-       Hillier B., Vaughan L. (2007). The city as one thing, Progress in Planning, Vol. 67, No. 3, pp. 205-230.
-       Jayasinghe AB. (2017). A network centrality-based simulation approach to model traffic volume (Ph.D. Thesis), Nagaoka University of Technology.
-        Korner TW. (2015). Metric and Topological Spaces, Available on: www.dpmms.cam.ac.uk.
-        Kosourukoff A. (2011). Social Network Analysis: Theory and Applications, Pediapress.
-       Leavitt HJ. (1949). Some effects of certain communication patterns on group performance, Unpublished Ph.D. dissertation. Cambridge, MA: Massachusetts Institute of Technology.
-       Leavitt HJ. (1951). Some effects of communication patterns on group performance, Journal of Abnormal and Social Psychology, Vol. 46, No. 1, pp. 38-50.
-       Mackenzie KD. (1966). The information theoretic entropy function as a total expected participation index for communication network experiments, Psychometrika, Vol. 31, pp. 249-254.
-       Makrí M., Folkesson C. (1999). Accessibility measures for analyzes of land use and traveling with geographical information systems, Paper presented at the Urban Transport Systems: Proceedings of 2nd KFB-Research Conference, Lund, Sweden.
-       Newman MEJ (2010). Networks, Oxford University press.
-       Nourian P. (2016). Configraphic: Graph theoretical methods for design and analysis of spatial configurations, PhD Dissertation, Delft University of Technology.
-       Omer I., Gitelman V., Rofe Y., Lerman Y., Kaplan N., Doveh E. (2017). Evaluating crash risk in urban areas based on vehicle and pedestrian modeling, Geographical Analysis, Vol. 49, No. 4, pp. 387-408.
-       Patterson JL. (2016). Traffic modelling in cities-Validation of space syntax at an urban scale, Indoor and Built Environment, Vol. 25, No. 7, pp. 1163-1178.
-       Penn A., Hillier B., Banister D., Xu J. (1998) Configurational modelling of urban movement networks, Environ Plan B Plan Design, Vol. 25, No. 1, pp. 59-84.
-       Pitts FR. )1965.( A graph theoretic approach to historical geography, The Pofessional Geographer, Vol. 17, No. 5, pp. 15-20.
-       Serra M., Hillier B. (2017). Spatial configuration and vehicular movement, In Proceedings of the 11th Space Syntax Symposium, Lisbon.
-       Smith SL. (1950). Communication Pattern and the adaptabilty of task-oriented groups: An experimental study. cambridge, MA: Group Networks Laboratory, Research Laboratory of Electronics, Massachusetts Institute of Technology.
-       Tarabieh Kh., Nassar Kh., Abu-Obied N., Malkawi F. (2018). The statics of space syntax: Analysis for stationary observers, Archnet-Ijar, International Journal of Architectural Research, Vol. 12, No. 1, pp. 280-306.
Van Nes A., Yamu C. (2017). Space Syntax: a method to measure urban space related to social, Economic and Cognitive Factors, pp. 136-150.
معماری و شهرسازی ایران(JIAU)
دوره 10، شماره 1
خرداد 1398
صفحه 159-173
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 03 تیر 1397
  • تاریخ بازنگری: 07 مهر 1397
  • تاریخ پذیرش: 05 دی 1397
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار