نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پوریا سعادتی وقار ¹
• اسماعیل ضرغامی ²

¹ استادیار، گروه معماری، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

² دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی/ دانشکده معماری و شهرسازی

چکیده

بازیابی روانی، از مهمترین متغیرهای روانی در نزد مراجعه‌کنندگان به پارک‌های شهری، در کشور ایران کمتر مورد توجه بوده است. به علاوه، میزان بازیابی روانی بازدیدکنندگان در انواع محیط‌های طبیعی یکسان نیست. در مطالعه حاضر با تمرکز بر این موضوع به دنبال مقایسه میزان بازیابی روانی در انواع عرصه‌های فضایی پارک‌های شهری و همچنین معرفی ابزاری معتبر و بومی سازی شده به منظور سنجش میزان بازیابی روانی در این محیط‌ها هستیم. این مطالعه در بستر یکی از پارک‌های شهر همدان که از دو عرصه هندسی و ارگانیگ تشکیل شده است (پارک ارم همدان) سازمان دهی شد (بخش هندسی: عرصه جدید ساز و مبتنی بر خطوط هندسی. بخش ارگانیک: عرصه ای مبتنی بر معابر ارگانیک و قدیمی که از قبل بین درختان (و بدون دخالت ساختارهای هندسی) وجود داشت). استراتژی این پژوهش استدلال منطقی، و تاکتیک آن در بخش ارزیابی پیکره‌بندی فضایی پارک‌های شهری، روش چیدمان فضا (SPACE SYNTAX) بود. همچنین، در بخش سنجش وضعیت روانی شهروندان مراجعه کننده به پارک‌های شهری نیز، به استاندارد و بومی سازی مقیاس بازیابی RS (restoration scale) اقدام و در نهایت نیز با استفاده از تحلیل‌های آماری به بیان رابطه بین پیکره‌بندی فضایی و بازیابی روانی مراجعه-کنندگان پرداخته شد. نتایج تحلیل رابطه پیکره‌بندی فضایی و بازیابی نشان داد که، 46.8 درصد از تغییرات بازیابی (روانی) مربوط به متغیرهای پیکره‌بندی فضایی است و تغییرات بازیابی بیشتر متاثر از متغیرهای عمق، کنترل و بی نظمی است. بر اساس این یافته‌ها (و انجام مطالعات تکمیلی)، طراحی پارک‌هایی با دارا بودن فضاهای دنج و دور از ازدحام و با حداقل بی نظمی در طراحی (در عرصه ها) که کمترین امکان کنترل و نفوذپذیری بصری (حرکتی) را رقم می زنند، در راستای ارتقای وضعیت پیکره‌بندی فضایی پارک‌های شهری به منظور بهبود سلامت روان مراجعه‌کنندگان، به محققان، تصمیم گیران و برنامه ریزان طراحی شهری و منظر پیشنهاد می‌‌‌شود.

کلیدواژه‌ها

• پیکره بندی فضایی
• روش چیدمان فضا
• بازیابی روانی
• پارک های شهری

موضوعات

• طراحی شهری

عنوان مقاله [English]

Measuring the psychological restoration of visitor to urban parks by focusing on the spatial configuration of these areas (Case study: Eram park in Hamedan)

نویسندگان [English]

• pooria saadativaghar ¹
• Esmaeil Zarghami ²

¹ Assistant Professor, Department of civil engineering and architecture, Malayer University , Malayer, Iran

² Shahid Rajaee Teacher Training University, Faculty of Architecture and Urban Planning

چکیده [English]

The psychological restoration is considered one of the important psychological variables among those who refer to urban parks, but in Iran, this category has received less attention. Besides, the level of psychological restoration of visitors in different natural environments is not the same. We seek to compare the rate of psychological restoration in various areas of urban parks and introduce a valid, and indigenous tool to measure the rate of psychological restoration (Restoration Scale Localized Questionnaire: Rs) in these environments. The strategy of this research was logical reasoning, and its tactic to evaluate the spatial configuration of urban parks was SPACE SYNTAX method. Moreover, in the section of measuring the mental state of citizens referring to urban parks, standardized and localized RS (restoration scale), and finally using statistical analysis to express the relationship between the spatial classification and psychological restoration of citizens. Moreover, the analysis of relationship between spatial configuration and restoration due to the coefficient of determination showed that 46.8% of the changes in (psychological) restoration variable are related to spatial configuration variables and the restoration changes are mostly related to depth, control and entropy variables. Based on these findings (on the condition of conducting additional studies), design parks with maximum cozy spaces and away from crowding that have minimal design entropy, and in its various fields, the least possibility of control and visual and movement permeability is possible, to improve the state of spatial configuration of urban parks in order to enhance the mental health of visitors to these parks, to researchers, decision makers and urban and landscape designers is suggested.

کلیدواژه‌ها [English]

• Spatial configuration
• space syntax method
• psychological restoration
• urban parks