نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
چکیده
از میان طیف وسیع نیازهای خانواده ایرانی، آنچه به وضوح دیده می‌شود، نیازهایی است که در طول زمان دستخوش تغییر شده و خانواده را در صدد انطباق با شرایط جدید قرار می‌دهد. به منظور بالا بردن کیفیت های طراحی مسکن، انعطاف پذیری و تطبیق پذیری فضای داخلی آن به عنوان قابلیتی برای پاسخ گویی به نیازهای متغیر در خانواده مطرح می‌شود. این پژوهش در جستجوی راه حل‌هایی است که در طراحی مسکن انعطاف لازم را ایجاد نموده و برنامه‌ریزی روشنی جهت اصول طراحی مسکن انعطاف پذیر مطرح کند. برای دستیابی به این هدف با روش تحقیق کیفی و کمی، در ابتدا با جمع آوری منابع و تجزیه تحلیل آن و سپس با ابزار مصاحبه و پرسشنامه، مراحل تحقیق و آزمون های لازم انجام شد. در مرحله‌ی اول، بررسی گونه‌های انعطاف‌پذیری در مقیاسی گسترده از منابع کتابخانه‌ای پرداخته شده است. سپس با انجام مصاحبه از صاحبنظران طراح، گونه های کاربردی انعطاف‌پذیری که در مسکن ایرانی پاسخگوی نیازهای متغیر خانواده می‌باشد، استنتاج و استخراج شده و در ادامه با تنظیم پرسشنامه و دریافت نظرات متخصصین معماری، اولویت‌بندی این گونه‌ها به روش دلفی انجام پذیرفته است. بر پایه نتایج به دست آمده از ارزیابی و تحلیل نظرات، گونه‌های چهارگانه انعطاف‌پذیری به ترتیب اولویت شامل توسعه پذیری، قابلیت چیدمان متفاوت مبلمان، تفکیک پذیری و چند عملکردی بودن در فضای مسکن معرفی می‌شود. هر کدام از این کیفیات فضایی به نوبه خود در پاسخگویی به بخشی از نیازهای متغیر خانواده هسته‌ای در ایران امکان انعطاف پذیری و تطبیق را فراهم می‌کند.
کلیدواژه‌ها
اعزازی، شهلا. 1385، جامعه شناسی خانواده، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان
لنگ، جان (1381) آفرینش نظریه معماری؛ نقش علوم رفتاری در طراحی محیط، ترجمه‌ی علی رضا عینی فر، انتشارات دانشگاه تهران؛ چاپ اول، تهران
Beisi, J. (1995). Adaptable housing or adaptable people experience in Switzerland gives a new answer to the questions of housing adaptability. Architecture & comportement = Architecture & behaviour. 11(2), 139-162.
Habraken, N. J. (1998). The Structure of the Ordinary, Form and Control in the Built Environment. The MIT Press. Great Britian.
Pena, W., and Parshall, S. (2001). Problem Seeking: An Architectural Programming Primer. New York: John Wiley and Sons, Inc.
Blakstad, S.H. (2001). Strategic Approach to Adaptability in Office Buildings. Phd Thesis.
Galfetti, G. (1997), Model apartments: experimental domestic cells.Gustavo Gili Barcelona.
Priemus, H. (1986). Housing as a Social Adaptation Process: A Conceptual Scheme. Environment and Behavior. 18, 31-52
Schneider, T., and Till, J. (2007). Flexible Housing. UK: Elsiver Press.
Nakib, F., (2008). Technological Adptability, an Aproach toward a Flexible and Sustainable Architecture. Conference on Technology and Sustainability in the Built Environment
Friedman, A. (2002). The Adaptable House: Designing Homes for Change. New York. McGraw-Hill.
Broome, J. (2005). Mass housing cannot be sustained.in Architecture and Participation, ed. Blundell Jones, London.
)