نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم حسنی قره‌تپه ¹
• جمال الدین مهدی نژاد ²
• بهرام صالح صدق‌پور ³

¹ دانشجوی دکترای معماری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران

² دانشیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید رجایی تهران، تهران، ایران

³ دانشیار،گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران

چکیده

هویت‌مکانی به عنوان وجه سمبلیک- عاطفی تعلق به مکان، سطحی از تعلق عاطفی را شامل میشود که در آن، فرد مکان را از‌جمله شاخصه‌های هویتی خود محسوب می‌کند. خانه انسان، از جمله مکانهایی است که تاثیر قابلتوجهی بر هویت او دارد. از رهگذر تاثیر بر هویت، میتوان انتظار داشت که خانه در صورت احراز شرایطی که منجر به شکلگیری تعلق عاطفی در انسان شود، بر هویت مکانی او نیز موثر باشد. از آنجاکه تامین ایده‌آل‌‌ها‌ی انسان موجب برانگیختهشدن عواطف مثبت در او می‌شود، ‌توجه به ایده‌آل‌‌ها‌ در رابطه با مکان را نیز میتوان زمینه‌ساز ایجاد تعلق ‌عاطفی نسبت به آن دانست. با توجه به اینکه خانه یک مکان است، ایده‌آل‌‌ها‌ی مختلف در رابطه با خانه در قالب مولفه‌های ماهوی آن به عنوان یک مکان، قابلیت طبقه‌بندی و شناسایی دارند.
بر این اساس، هدف مطالعه حاضر تدوین مولفههای موثر بر هویت‌مکانی در رابطه با خانه بر مبنای نگاه به آن به عنوان «مکان» و با توجه به ضرورت شکل‌گیری تعلق عاطفی است. و در راستای بررسی چگونگی اثرگذاری مذکور، مدلی نظری تدوین شده و مورد تحلیل قرار گرفته‌است. مشارکت‌‌کنندگان پژوهش را اهالی بافتهای مسکونی مختلف شهر اردبیل شامل: بافت کهن (محلات تاریخی)، شهرکهای نوساز و بافت حاشیهای تشکیل داده‌اند. روش پژوهش از نوع پیمایشی – همبستگی بوده‌است و از روش تحلیل عامل تاییدی در تدوین مقیاس سنجش، و از روش مدلسازی معادلات ساختاری به منظور تحلیل داده‌ها و روابط استفاده شده‌است.
مطابق با یافته‌ها، انطباق خانه با ایدهآلهای ساکنین در سه حوزه: ساختار فیزیکی، فعالیت‌ها و مفاهیم (مولفه‌های ماهوی)، بر ارتقای سطح هویت‌مکانی آنان نسبت به خانه موثر است. از میان این ایده‌آلها، دستیابی به روابط خانوادگی رضایت‌بخش و شان‌اجتماعی مطلوب به ترتیب بیشترین اثرگذاری را دارند. برای ارتقاء هر دو عامل مذکور، تامین رضایت عملکردی ساکنین ضروری است که خود به انطباق خانه با ایده‌آل‌‌ها‌ از نظر وسعت، وابسته است.

کلیدواژه‌ها

• هویت مکانی
• تعلق عاطفی
• ایده‌آل‌‌ها‌
• روابط خانوادگی
• شان‌اجتماعی
• رضایت عملکردی

عنوان مقاله [English]

Identifying of influential factors contributing to place identity toward home and explaining of their effection process

نویسندگان [English]

• Maryam Hassani Gharehtapeh ¹
• jamaloddin mahdinejad ²
• Bahram saleh sedgh pour ³

¹ School of Architecture & Urban Design, Shahid Rajaee Teacher Training University

² Assistant Professor, School of Architecture & Urban Design, Shahid Rajaee Teacher Training University, Lavizan, Tehran, Iran.

³ Associate Professor, School of Humanities, Shahid Rajaee Teacher Training University,

چکیده [English]

Plac identity includes emotional belonging in which the person considers the place as one of his identity characteristics by creating an emotional relationship. One of the places that has a significant impact on human identity is his home. So, it can be expected that the house, if the conditions are met that lead to the formation of emotional belonging in man, also affect his place identity. Since the provision of human ideals evokes positive emotions in him, "paying attention to the ideals" in relation to place can also be considered as a basis for creating an emotional attachment to it. Different ideals in relation to the house, in the form of its essential components as a place, can be classified and identified.
So; this research purpose is promotion of place identity toward the home according to the both of the nature of belonging and the identification of home.
At this cross sectional study, 300 inhabitants were randomly selected from the residential areas in Ardabil, Iran, including: historical neighbors, modern settlements, and outskirts of the city. Then, structural equation modeling (SEM) and Amos22 were used to test hypotheses on complex variable relationships and gain new insights.
According to the findings, the adaptation of the house to some human ideals are effective in raising the level of place identity of residents towards the house. to enhance the residents' level of place identity toward home, the primary priority is to provide the necessary conditions for achieving satisfactory family relationships and, subsequently, ideal social status. Also, it is essential to ensure residents' functional satisfaction, for improving level of home conformity to their ideals in terms of family relationships and social status and, for this purpose, paying attention to home conformity to the ideals of the inhabitants in terms of spaciousness is important.

کلیدواژه‌ها [English]

• Place Identity
• Emotional belonging
• Ideals
• Family Relationships
• Social Status
• Functional Satisfaction