نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده هنر و معماری، گروه معماری ، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

2 دانشجوی دکتری تخصصی، دانشکده هنر و معماری، گروه معماری ، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیده

امروزه تأمین مسکن به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای زیستی اهمیت ویژه‌ای در برنامه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع دارد. تهیه و تأمین مسکن به ویژه مسکن مناسب از این نظر که فراهم کننده آسایش و رفاه انسان‌ها بوده، نقش مهمی را در زندگی افراد جامعه دارد. به دنبال رشد فزاینده شهرنشینی ناشی از افزایش جمعیت و مهاجرت‌های روستایی و در شرایط محدودیت منابع زمین و عدم امکان رشد افقی شهرها، توسعه عمودی که نمود آن با عنوان "بلندمرتبه" خوانده می‌شود، مد نظر قرار گرفت. توسعه این پدیده بدون برنامه‌ریزی صحیح و عدم توجّه به مسائلی از جمله بافت و عامل‌های فرهنگی در فضای تعاملی سکونتگاهی منجر به بروز رفتارهایی از ساکنین می‌گردد که مخل و از بین برنده فرهنگ سکونتی است. در این پژوهش با هدف کاهش اثرات بلندمرتبه سازی بر زندگی ساکنین علی الخصوص ساکنین شهر شیراز با توجّه به محلی بودن مفهوم فرهنگ از طریق افزایش فرهنگ سکونتی، ابتدا با استفاده از روش مطالعات کتابخانه‌ای، با بازنگری ادبیات موضوع مهمترین مؤلفه‌های مؤثر بلندمرتبه بر فرهنگ سکونتگاهی شناسایی و سپس در قالب روش دلفی با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی مورد سنجش قرار گرفت. در ادامه به منظور مشخص شدن اختلاف میان وضع موجود و وضعیت مورد انتظار، طی پرسشنامه‌ای 41 سؤالی و با حجم نمونه 110 عددی از کارشناسان برگزیده که همگی از نظر محل سکونت و تخصص دانشگاهی به نحوی با فرهنگ سکونتی شیراز آشنا بوده، به مقایسه میانگین زوجی مؤلفه‌ها پرداخته شد و عوامل مربوط به نیاز فیزیکی، ایمنی و آرامش، تعامل اجتماعی، هویت اجتماعی و نظم و خود شکوفایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که درک بهتر این اختلاف در نمودار پراکنش شکاف مشهود گردید. در انتها با ارائه راهکارهایی در راستای هماهنگ کردن بلندمرتبه‌ها با فرهنگ خاص شهر شیراز، به بهبود شرایط زندگی و تأمین محیطی سرشار از سرزندگی و آرامش گام برداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effective Components of High-rise building in Promotion of Residential Culture of Shiraz Using the Gap Analysis Model

نویسندگان [English]

  • Hadi Keshmiri 1
  • Mahdi Tavakoli Kazerouni 2

1 Assistant Professor, Faculty of Art and Architecture, Azad University of Shiraz, Shiraz, Iran

2 Ph.D Candidate in Architecture, Faculty of Art and Architecture, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

Today, providing housing as one of the most basic biological needs is of particular importance in social and economic development programs of societies. Providing housing, in particular suitable housing, in terms of providing comfort and well-being of humans, plays an important role in the lives of the people of the community. Following the increasing growth of urbanization caused by population growth and rural migration, and in the context of limited land resources and the lack of horizontal growth of cities, verticle development , called "high-rise", was considered. The development of this phenomenon without proper planning and lack of attention to issues such as texture and cultural factors in the interactive interiors of the habitat leads to the appearance of behaviors from the inhabitants, which disrupts and destroys the culture of residence. In this research, with the aim of reducing the effects of highrise on the lives of residents, especially residents of Shiraz, and with regard to the local concept of culture through the increase of residential culture, first, the most important components affecting the cultureof residence are identified by using library studies method and by reviewing literature. Then, using Delphi method, snowball sampling method was used. Furthermore, in order to find out the difference between the status quo and the expected situation, a 41-question questionnaire with a sample size of 110selected experts all familiar with the habitat culture in Shiraz was used to analyzethe components , and the factors related to physical need, safety and peace, social interaction, social identity, discipline and self-flourishing were analyzed. A better understanding of this difference was evident in the dispersion gap. Finally, by providing solutions to coordinate high-ranking officials with the specific culture of the city of Shiraz, the living conditions can be improved and an environment rich in vitality and tranquility can be provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Culture of Residence
  • High-Rise Building
  • Social Interaction
  • Gap Analysis Model
-آشوری، داریوش .13۹۶. تعریف ها و مفهوم فرهنگ. چاپ سوم. تهران. دفتر نشر آگه
-الیاسی، ابراهیم. غلامی، حسین. محمودی. آکام. 1394. طراحی خانه فرهنگ و هنر کرد با رویکرد پایدار (مهاباد). کنفراس ملی چالش های معاصر در معماری. منظر و شهرسازی. تهران
-اعتصام، ایرج. 1392. سخنرانی تحولات نوین برج سازی در جهان
-بهزاد­فر، مصطفی و قاضی زاده، ندا. 1390. حس رضایت از فضای باز مسکونی. نمونه مورد مطالعه: مجتمع های مسکونی شهر تهران. نشریه هنر های زیبا. شماره 45
-بهزادفر، مصطفی و سربندی فراهانی، معصومه و عباس زادگان، مصطفی و الوندی پور، نینا. .1393. کیفیات محیطی مؤثر بر قرارگاه رفتاری در فضا های سبز و باز محلی. فصلنامه مطالعات برنامه ریزی شهری، سال دوم، شماره پنجم
-پاکزاد، جهانشاه و بزرگ، حمیده. 1393. الفبای روانشناسی محیط برای طراحان. چاپ سوم. تهران، انتشارات آرمانشهر
-پوردیهیمی، شهرام. 1390. فرهنگ و خانه. خانه و محیط روستا. شماره 134
-پوردیهیمی، شهرام. 1391. شهر، مسکن و مجموعه ها. چاپ اول. تهران. انتشارات آرمان شهر
-پوردیهیمی، شهرام و سجادی قائم مقامی، پروین و ضرغامی، اسماعیل. 1389. اصول پایداری اجتماعی در مجتمع های مسکونی. مجله صفه
-چرخچیان، مریم .1393. بررسی نقش ویژگی های فردی در میزان دلبستگی کاربران به فضاهای شهری، نمونه موردی خیابان خیام در قزوین. جغرافیا و برنامه ریزی. دوره 18. شماره 47
-حبیبی، سید محسن و سید برنجی، سیده کهربا. 1395. رابطه بین خاطره انگیزی و مشارکت اجتماعی در باز آفرینی هویت شهری،نمونه موردی: میدان شهرداری رشت. معماری و شهرسازی آرمان‌ شهر. شماره ۱۷
-خاکپور، مژگان و انصاری، مجتبی و شیخ مهدی، علی و طاووسی، مهدی. 1394. ویژگی های اجتماعی، فرهنگی مسکن بومی. مسکن و محیط روستا، شماره 149
-خاک­زند، مهدی و بقالیان، آلاله. 1394. بررسی عوامل مؤثر بر ارتقاء تعاملات اجتماعی در فضای باز و نیمه باز مجتمع های مسکونی. نشریه علمی-پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران. شماره 11
-رفیعیان، مجتبی و رضایی، سولماز و ارغان، عباس. 1395. ارزیابی تاثیرپذیری حس تعلق شهروندی از حس مکان با تاکید بر مولفه معنایی آن؛ نمونه موردی: شهر جدید پردیس. مدیریت شهری. شماره 44
-ذاکری زاده، سارا. 1392. سکونت، فرهنگ و معماری پایدار ایرانی. اولین همایش ملی معماری. مرمت و شهرسازی و محیط زیست. شهریور 1392
-شاهین، ایلکا و منصوری، بهروز و نصیر سلامی، محمدرضا و صارمی، علی اکبر. 1394. تبیین مفهوم مسکن و سکونت در رویکرد پدیدار شناسی و رهیافت پاردایم های فرهنگی زیستی. مدیریت شهری. شماره 39
-رجبی فر، بهنام و خردمند، سپهر. 1394. بررسی دلایل نیاز به تعاملات اجتماعی در مجموعه های مسکونی ایران. کنفرانس بین المللی عمران، معماری و مدیریت شهری. تبریز
-رزاقیان، فرزانه. 1395. تحلیل اصول معماری سبز از طریق شاخصLEED در ساختمان های بلندمرتبه شهر مشهد. چهارمین همایش ملی فناوری های نوین صنعت ساختمان
-روح الامینی، محمود. 1394. زمینه فرهنگ شناسی: تألیفی در انسان شناسی فرهنگی و مردم شناسی با تجدید نظر و اضافات. چاپ یازدهم. تهران. انتشارات عطار
-رهنما، محمدرحیم و رزاقیان، فرزانه. 1392. مکان یابی ساختمان های بلندمرتبه با تاکید بر نظریه رشد هوشمند شهری در منطقه 9 شهرداری مشهد، مجله آمایش جغرافیایی فضا. سال سوم
-زارع شاه آبادی، اکبر و ترکان، رحمت اله. 1393. بررسی عوامل مؤثر در نگرش زنان نسبت به آپارتمان نشینی در شهر یزد، مطالعه تطبیقی زنان ویلانشین و آپارتمان نشین. مطالعات راهبردی زنان. شماره 65
-سیدین، سید امین و عقلی مقدم، کسری. تأثیر بلندمرتبه سازی بر انعطاف پذیری محیط و پایداری آن. دو فصلنامه معماری و شهرسازی آرمان شهر. شماره 15
-شاهچراغی، آزاده و بندرآباد، علیرضا. 1394. محاط در محیط، کاربرد روان شناسی محیطی در معماری و شهرسازی، چاپ اول. تهران. انتشارات سازمان جهاد دانشگاهی
-شولتز، کریستین نوربرگ. 1394. مفهوم سکونت به سوی معماری تمثیلی. ترجمه محمود امیر یار‌احمدی. تهران. آگه
-عباس زاده، شهاب و سید مرادی، زهره سادات و محمدی، فائزه. 1394. بررسی رابطه قلمرو پایی و روانشناسی محیط. کنفرانس بین المللی عمران،معماری و مدیریت شهری. تبریز
-عینی فر، علیرضا و ساسانی، مژگان و ذبیحی، حسین. 1395. تحلیل رابطه بین کیفیت فضای میانی و کیفیت های انسانی-محیطی، مورد پژوهی: مجتمع های مسکونی شهر شیراز. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی. دوره 21. شماره 2
-مطلبی، قاسم و گلستانی، نفیسه و میری، سمیرا. 1395. جایگاه جلو خان مساجد دیروز و امروز در شکل گیری و تقویت قرارگاه های رفتاری، مقایسته تطبیقی نمونه موردی مسجد وکیل و مسجد الزهرا در شیراز. مدیریت شهری، شماره 43
-منجزی، ساناز و کشاورز فضل، ساناز. 1396. بررسی نقش مدیریت رشد کلانشهر ها در جهت نیل به توسعه پایدار. نمونه موردی محله کیانپارس اهواز. ماهامه علمی تخصصی شباک. سال سوم. شماره 20
-نقی زاده، محمد. 1394. تأملاتی در تعامل با فرهنگ ها در زمینۀ نظریه ها و اصطلاحات، (نمونه: فضا و مکان). مطالعات معماری ایران. شماره 8
-Feng, Pan & Xingkuan, Wu. 2011. Sustainable development of high-rise building. Procedia Engineering. Volume 21
 Fincher R. & Wiesel I. 2012. High-Rise Homes. International Encyclopedia of Housing and Home. Pages 379–383
-Jansen S.J.T. 2014. The impact of the have-want discrepancy on residential satisfaction. Journal of Environmental Psychology. Volume 40
- Safdarian Ghazal, Habib Farah. 2014. “Study of the Impact of Culture on Qualitative
Structure of Residential Complexes in Tehran”. International Journal of Architecture and Urban Development. Vol.4, No.2
- Tayyab Ahmad, Ajibade Aibinu, Muhammad Jamaluddin Thaheem.2017. “The effects of high-rise residential construction on sustainability of housing systems”. International High-Performance Built Environment Conference
- Wezha Hawez Baiz, Dedar Salam Khoshnaw and Anjam H. Byze. 2016. High-Rise Buildings Aspects and Significant Impacts in Urban Areas