نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• گیلدا دقیقی ماسوله ¹
• مژگان خاکپور ²

¹ مدرس، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

² استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

حس مکان از موضوعاتی است که در سال‌های اخیر با پشت‌سر نهادن پیش‌فرض‌های ساخت‌گرایی، در پارادایم پساساختارگرایی به آن پرداخته شده و در راستای شناخت خصوصیات پدیداری این حس، تحقیقاتی صورت پذیرفته است. اما نظر به اهمیت فهم مکان، شناخت و تدقیق در عواملی که موجد این ادراک است، همچنان اهمیت دارد. این مقاله با این پرسش که خصوصیات اقلیمی چه تاثیری بر ایجاد حس مکان دارد، با این مفهوم نظری که نمی‌توان اقلیم را به ویژگی‌های آب و هوایی تقلیل داد، به پژوهش تحلیلی در دو منطقه اقلیمی متفاوت در ایران پرداخته است. این تحقیق کیفیِ پدیدارشناسی، با رویکردی اگزیستانسیال(سوم شخص) بر روش پژوهش تحلیل تطبیقی و استفاده از مطالعات میدانی در بافت قدیمی شهرهای رشت و یزد تکیه دارد. یافته‌های پژوهش مؤید آن است که تفاوت‌های حس مکان در معماری بافت قدیم شهرهای رشت و یزد با تکیه بر متغیرهایی از جمله خصوصیات کالبدی، نظام عملکردی و بار معنایی قرار دارد. خصوصیات کالبدی موثر بر حس مکان همچون عوامل تحدید فضا، نظام عملکردی(شامل وجوهی چون فضاهای فعالیتی و کاربری‌های عمومی و خصوصی) و نیز بار معنایی از جمله معانی حسی و ملموسِ محیط و معانی ارزشی و نمادین، تحت تاثیر عمیق اقلیم واقع است. به طور کلی اقلیم شامل دو دسته عوامل طبیعی-جغرافیایی و عوامل انسان-ساخت، در هر دو منطقه‌ی مورد مطالعه، پدیداری و ادراک حس مکان را دستخوش تغییر قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

• اقلیم
• حس مکان
• بافت تاریخی
• رشت
• یزد

عنوان مقاله [English]

Factors of clime Influencing Sense of Place (Comparative study in the historical architecture of Rasht and Yazd )

نویسندگان [English]

• Guilda Daghighi Masoule ¹
• mojgan khakpour ²

¹ Lecturer, Faculty of art and architecture, University of Guilan, Rasht, Iran

² Professor Assistant, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan, Rasht, Iran

چکیده [English]

The sense of place is one of the issues that has been addressed in the post-structuralism paradigm in recent years and has been considered to recognize the phenomenal characteristics of this sense. But, given the importance of perceiving the place, it is still important to recognize and scrutinize the factors that contribute to this issue. This paper deals with the question of how the characteristics of clime influence the sense of place and whether the clime can be lessened to weather features or not.
This research is qualitative one and the research method is comparative-analytic. After studying the subject of research, literature recognition and review of previous research, by existential phenomenological approach, the factors influencing the sense of place are explained descriptively. The primitive definitions of the research will be obtained by documentary and survey method. Furthermore, its results are compared through direct observations and interviews with individuals in the historical sites of Rasht and Yazd. The word of clime and a more comprehensive definition of it shows that it is more than the climate and can be defined as a limited part of land which contains both exclusive natural-geographical and human-made features. The findings of the research prove that the differences in sense of place of historical architecture of Rasht and Yazd are based on factors such as physical characteristics, functional systems and semantic system. Therefore, it indicates that the clime, in both natural-geographical and human-made features has underwent phenomenal and perception of the sense of place.

کلیدواژه‌ها [English]

• Clime
• Sense of Place
• Historical Architecture
• Rasht
• Yazd